Βιταμινη D και Θηλασμός


Ο ρολος της βιταμινης D στον οργανισμο:
Ο ρόλος της στον οργανισμό σήμερα θεωρείται ιδιαίτερα σημαντικός, με τρόπο δράσης  παρόμοιο με εκείνο των ορμονών. Για πολλά χρόνια και μέχρι πρόσφατα ήταν γνωστό, ότι η έλλειψη βιταμίνης D σχετίζοταν με την ραχίτιδα στα παιδιά και την οστεομαλακία (κατάσταση παρόμοια της οστεοπόρωσης) στους ενήλικες.Ο ρόλος της στα οστά είναι ουσιώδης λόγω της κεντρικής συμμετοχής της στον μεταβολισμό του ασβεστίου, όπου αυξάνει την απορρόφηση ασβεστίου από το πεπτικό σύστημα και τα οστά, ενώ μειώνει την αποβολή του ασβεστίου και του φωσφόρου από τη νεφρική οδό.


Τι προκαλεί η έλλειψη της:
Ελαττωμένα επίπεδα βιταμίνης D συνδυάζονται -εκτός των νοσημάτων των οστών-  με νοσήματα όπως η κατά πλάκας σκλήρυνση,  ορισμένα είδη καρκίνων (προστάτη,  μαστού,  δέρματος,  παχέος εντέρου, κύστεως), με μυική αδυναμία και πτώσεις στο έδαφος στους ηλικιωμένους.

Υπάρχουν επίσης ενδείξεις για συσχέτιση με νοσήματα όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 (ο παλιότερα αναφερόμενος ως νεανικός) και τύπου 2 (των ενηλίκων), λοιμώξεις, χρόνια κόπωση, κατάθλιψη, ψωρίαση, παχυσαρκία, καρδιακά νοσήματα.  Διερευνάται επίσης η συσχέτιση των ελαττωμένων επιπέδων βιταμίνης D, με αλλεργίες, τον αυτισμό, κεφαλαλγίες, κυστική ίνωση και πολλά άλλα νοσήματα.

Πως γινεται η συνθεσή της:
Η σύνθεση στο σώμα της βιταμίνης D γίνεται με την επίδραση του ηλιακού φωτός μέσω του δέρματος. Μόνο ένα 10 % περίπου της απαιτούμενης βιταμίνης μπορεί να προσληφθεί από τις τροφές ακόμη και όταν είναι εμπλουτισμένες σε βιταμίνη (π.χ. γάλα, μουρουνέλαιο, ορισμένα ψάρια, μανιτάρια που φύονται στον ήλιο).


Η σύνθεση της βιταμίνης D μπορεί να γίνει με ασφάλεια, με μικρής διάρκειας και κατά διαστήματα έκθεση στον ήλιο, χωρίς αντιηλιακό.
Χρειάζεται τουλάχιστον 10 λεπτά άμεση έκθεση στον ήλιο την ημέρα (τουλάχιστον πρόσωπο και άκρα).
~Με 15 λεπτά ολόσωμης έκθεσης στον ήλιο το μεσημέρι το καλοκαίρι παράγεται πάνω από 10.000 IU.~

Ποιοι έχουν έλλειψη:
Μεγάλες πιθανότητες ελαττωμένων επιπέδων βιταμίνης D έχουν άνθρωποι που δεν εκτίθενται στην ηλιακή ακτινοβολία (π.χ. ζουν σε ιδρύματα) ή έχουν σκουρόχρωμο δέρμα,  που έχουν υποβληθεί σε γαστρεκτομή ή έχουν ηπατική ή νεφρική νόσο. Επίσης, οι εγκυμονούσες, οι θηλάζουσες γυναίκες και τα νεογνά τους πολύ συχνά έχουν ανεπάρκεια βιταμίνης D.  Να σημειωθεί ότι σοβαρή έλλειψη/ανεπάρκεια βιταμίνης D μπορεί  να διαγνωσθεί σε σημαντικό τμήμα πληθυσμού σε χώρες με μεγάλη ηλιοφάνεια, όπως η Ελλάδα. 


Η ανάγκη χορήγησης βιταμίνης D (και όχι ασβεστίου) στις εγκύους, καθώς και στις θηλάζουσες υπάρχει προκειμένου – μέσω του γάλακτος – να χορηγηθεί και στο νεογνό. (παράδειγμα: για λήψη 400 I.U. βιταμίνης D από το νεογνό, απαιτείται η λήψη τουλάχιστον 2000 – 4000 I.U. από την μητέρα.)


Ελλειψη βιταμίνης D στο θηλάζον βρέφος/μωρό/παιδί:
Το μητρικό γάλα είναι η καταλληλότερη τροφή για το μωρό σχεδιασμένη ακριβώς για τις ανάγκες του. Περιμένουμε λοιπόν να είναι μια ΄τέλεια΄τροφή. Παρόλα αυτά ενημερωνόμαστε πως όλα τα παιδιά ανεξάρητα απτο αν θηλάζουν ή οχι , πρεπει να παιρνουν συμπληρωμα βιταμινης d. Αυτο δημιουργεί στους γονεις ένα μπέρδεμα και μια ανησυχία σχετικά με το ποια απόφαση πρέπει να πάρουν. Ας ξεκαθαρίσουμε λοιπον το τοπίο όσον αφορά τα θηλάζοντα παιδιά:

Σύμφωνα με τον Παγκοσμιο Συνδεσμου Θηλασμου (LLL) η ελλειψη βιταμίνης d στο παιδι δεν οφείλεται στην απουσια της βιταμινης απο το μητρικό γάλα, αλλά στην έλλειψη της απο τον οργανισμό της μαμάς, λόγω ανεπαρκούς έκθεσης στον ήλιο.
Η έλλειψη της βιταμίνης D διαπιστώνεται με μια απλή εξέταση αίματος στην μητέρα. Έαν η θηλάζουσα έχει έλλειψη τότε θα έχει και το παιδί. Εαν η μητέρα ΔΕΝ έχει έλλειψη , τοτε ΔΕ θα έχει ούτε το παιδί. Στην περιπτωση που το παιδί πάρει συμπλήρωμα βιταμίνης τότε το πρόβλημα της μητέρας δε θα λυθεί. Επομένως μια καλή λύση θα ήταν να πάρει η μητέρα συμπλήρωμα και αυτό θα επωφελήσει και τους δύο.

Μία “επαρκής” πρόσληψη για τις θηλάζουσες μητέρες, δεν είναι το 400 IU/d που το ο Ινστιτούτο Ιατρικής  συνιστά, αλλά, αντιθέτως,  5.000-6.000 IU/d καθημερινά. Με αυτή τη δοσολογία καλύπτονται οι ανάγκες της μητέρας καθως και του παιδιου της ,μέσω του θηλασμού, χωρίς αυτό να χρειαστεί να πάρει συμπλήρωμα.

Mιρέλλα Μάνεση

Πηγες:Am J CIin Nutr, 88 (suppl):491S-9S, 2008., J Clin Endocrinol Metab, 95:471-8, 2010., Mayo Clin Proc, 86 (1): 50-60, 2011., Evaluation, Treatment and Prevention of Vitamin D Deficiency, An Endocrine Society Clinical Practice Guideline, Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, July 2011, 96(7): 1911–1930., Overview of vitamin D, May 2010, UpToDate.

http://www.eligast.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=1326:-d-&catid=14:2011-12-01-20-42-17&Itemid=34
http://www.sciencedaily.com/releases/2014/06/140606184845.htm

Δεν υπάρχουν σχόλια: